در عین حال با اشاره به این که در بحران‌ها از موضوع روان غفلت می‌شود، گفت: در بیمارستان‌های روانپزشکی بیمارستان‌های روانپزشکی و تامین و … نسبت به سلامت روانی بیشتر گرفته شده است. شد هر چه آن بیماری بسیار حائز مهم بود، اما در کنار آن نباید از سلامت روان غفلت می‌شد. مشکلات سلامت روان ناشی از حوادث یک کوه یخ است که بعداً پیدا خواهد شد.
دکتر محمدرضا محمدی در گفتگو با ایسنا، درباره تاریخچه بیمارستان روانپزشکی روزبه، گفت: بیمارستان روزبه قریب به ۷۰ سال قبل تحت مالکیت شهرداری تهران بوده است. این محل به شکل یک باغ به دانشگاه علوم پزشکی تهران ارائه شد و بیمارستان روانپزشکی اینجا تاسیس شد. اکنون نیز بیمارستان روزبه تنها بیمارستان روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که خدمات بهداشتی درمانی به بیماران ارائه می‌دهد. موزه مرکز نیز از سال ۱۳۹۸ تاسیس شده است، اما هنوز بازدید عمومی ندارد.
ارائه خدمات ۲۴ ساعته در بیمارستان روزبه
وی با اشاره به درمانگاه‌هایی که در بیمارستان‌های روزبه ارائه خدمت می‌کنند، مشخص کرد: این مرکز ۱۰ درمان برای بزرگسالان و ۳ درمانگاه روانپزشکی کودک و نوجوان دارد. روزانه حدود 500 نفر مراجعه کننده داریم و از سوی دیگر اورژانس بیمارستان به شکل شبانه روزی با حدود 30 نفر مراجعه کننده در هر شب فعال است. معمولاً بیماران اعصاب و روانی که دچار مشکلات حاد، کار خلقی و جنون می‌شوند به مراجعه می‌کنند. در صورتي كه بيماري در خانه قابل كنترل براي درمان آنها دارو مي‌شود و به خانه فرستاده مي‌شود. در غیر این صورت در اورژانس بستری می‌شوند. ۲۰۸ تختی در بیمارستان وجود دارد که ۳۵ تخت مربوط به کودکان و نوجوانان است. هم دوره سه ماهه ده تخت دیگر به مجموعه اضافه می شود و موضوع تقویت خدمات و تعداد تخته های اورژانس را در دستور کار داریم.
او درباره بروز اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان، بیان کرد: به ما در این حوزه مراجعه کنید حدود ۱۰ ماهگی آغاز می شود و تا ۱۸ سال هم در این بخش پذیرش داریم. علت ارجاع، مشکلات و مسائلی است که شایع‌ترین آنها با توجه به نارسایی، تمرکز، و دو قطبی است. اکثر این گروه سنی به صورت سرپایی دارو دریافت کرده و درمان می‌کنند، ولی اگر مشکل حادی وجود داشته باشد، به مدت دو یا سه هفته می‌شود و پس از بهبودی مرخص می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که درمورد کودکانی که در سنین پایین دچار مشکل روان می‌شوند، والدین باید چه علائمی را جدی بگیرند؟، توضیح داد: عدم توجه به صداها، عدم وجود تمایز قائل شدن بین افراد غریبه با پدر و مادر و.. از علائمی است که مادران و پدران می‌توانند با دقت در رفتار فرزندشان متوجه این موضوع شوند و فرزند را نزد پزشک ببرند. گاهی اوقات اختلالات هم در کودکان، کودکان افسرده یا مبتلایان به اوتیسم تا ۴ یا ۵ سالگی مشخص نیست و تازه آن زمان کودک را نزد پزشک می‌برند.
وی درباره مراجعین این مجموعه درمانی، افزود: در بزرگسالان بیش از همه از اختلالات و افسردگی که 5تا 7 درصد همه مردم دچار آن هستند، اختلالات دو قطبی (شیدایی و افسردگی توامان) و اختلال جنون جوانی، حمله پنیک، وسواس و.. همچنین مراجعه به این گروه سنی به بیمارستان روانپزشکی روزبه می‌شود.
مهم ترین اختلالات روانی در کودکان
وی دسته دیگری از خدماتی که بیمارستان روانپزشکی روزبه مراجعینش می‌دهد را شامل روان درمانی، رفتاردرمانی، درمان و… معرفی کرد و گفت: این خدمات هم از داروهای غیر دارویی است که به بیمارستان ارائه می‌شود. در برخی از اختلالات روانپزشکی دارو تاثیری ندارد و شاید فقط به آرام شدن کودک و دقت و نظر کمک کند. بنابراین؛ در این موارد مهم درمانی برای درمان های غیر دارویی قرار می گیرند. مراجعین زیر 18 سال ما افراد مبتلا به نارسایی بویژه جدایی در سنین مدرسه، نارسایی توجه و بیش‌فعالی، اختلالات دو قطبی (یک قطب خوشحالی از حد و یک قطب ناراحتی بیش از حد)، اختلالات بیش از حد و رفتاری (خشن شدن و. ..) و به ندرت اختلال خلقی شدید یا اسکیزوفرنی هستند.
او با تاکید بر ادامه روند تکمیل درمانات روانپزشکی بویژه در کودکان، اظهار کرد: خیلی اوقات کودک تحت تاثیر دارو یا رفتاردرمانی روند بهبودی خوبی را طی می‌کند، اما پس از آن که کمی بهبود پیدا کند، در اطرافیان والدین پیشنهاد می‌دهند حالا که کودک بهبود می‌یابد. دیگر به او دارو ندهید یا او را نزد پزشک نبرید. مصرف دارو و رفتار درمانی در این شرایط باعث بروز فجایع می‌شود و کودکی که می‌توان با چند داروی مصرفی بهبود بخشد، ممکن است دچار مشکل شود و حتی ممکن است مشکلات دیگری را هم تجربه کند. این کودک پس از آن خطرپذیر خواهد بود و ممکن است حتی با این که مواد مخدر بد است، اما به راحتی به سراغ موادمخدر یا سایر آسیب‌ها برود. این است که در کودکی می توان درمان شود تا در بزرگسالی مشکلات عدیده را تجربه کند.
تاثیر مصرف داروی اعصاب و روان در دوران بارداری و شیردهی
او در پاسخ به سوالی درباره تأثیر مصرف داروها و روان در دوره بارداری و شیردهی بر سلامت جنین و نوزاد، توضیح داد: بهتر است پدر و مادر مشکل روانی خود را پیش از اقدام به فرزندآوری، درمان کنند. زیرا از جنبه وراثت، تربیتی و رفتاری، اخلال روان به فرزند منتقل می‌شود. جنبه تربیتی و فرزند پروری بسیار حائز است و شمول بیشتر دارد. در مصرف داروهاي خاص در حاملگي نيز به طور كلي مصرف كلي تمام داروها (چه اعصاب و روان و چه سايرها) در زمان حاملگي ممنوع است و به بخش داروهايي كه با جنبه هاي تقويت كننده اي كه با مصرف كنندگان مصرف كنندگان مصرف مي شود، مصرف ساير داروها ممنوع است.
اوهای تاکید کرد: مصرف دارو در سه ماهه اول که اندام جنین تشکیل می‌شود به شکل کامل ممنوع است. ما معمولاً داروهای مرتبط با سلامت روان را در سه ماه اول قطع می‌کنیم، اما پزشک باید بسنجد که داروها ضرر بیشتری دارند یا مصرف آن؟ به عنوان مثال در مادرانی که عمل تشنجی صرع را تجربه می‌کنند، باید موضوع مصرف دارو را با دقت بررسی کرد، اما سعی می‌کنیم اینطور باشیم که تا حد امکان مصرف دارو قطع شود و سایر جنبه‌های غیردارویی درمان روان درمانی و رفتار درمانی پررنگ شود تا مادر. به خوبی دوره بارداری را طی کند. به طور کلی تا جایی که ممکن است مصرف دارو قطع شود، ولی چاره‌ای برای مصرف، اگر میزان مصرف دارو کاهش یابد. هر چه این موضوع تاثیرات منفی بگذارد و این امر در مطالعات مختلف مشخص شده است.
نقش وراثت در بروز بیماریهای اعصاب و روان
این فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان درباره نقش وراثت در بروز بیماریهای روانپزشکی، توضیح داد: نقش ژنتیکی پزشکی است. اما میزان اثرگذاری این نقش در بروز مشکلات مختلف، متفاوت است. نباید بیماریهای روانپزشکی چند بعدی باشند و فراموش نشوند. هر چند که وراثت هم در بروز این اختلالات است، اما نمی‌تواند عامل اصلی بروز بیماریهای روانی باشد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا اختلالات روان به شکل کامل درمان پذیرفته می شوند یا خیر؟، توضیح داد: هرچه فرد سریعتر نسبت به درمان اقدام کند به نفع او خواهد بود و به سرعت بهبود می یابد، اما هرچه بیماری مزمن به همان اندازه است. فرد برای درمان دچار مشکل خواهد شد. فرمول ثابتی در این زمینه وجود ندارد. به عنوان مثال، افرادی که دچار مشکل می‌شوند، اگر یک دوره دارو درمانی و رفتار درمانی ممکن است احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهند.
ضربه به سر در چه خطرناک است؟
او در خصوص تاثیر به سر در بروز اختلالات روانشکی، مشخص کرد: ضربه‌های معمولی به دلیل سخت بودن جمجمه سر افراد باعث بروز اتفاق ناگوار یا بیماری روانشکی خاصی نمی‌شود، اما اگر این ضربه خیلی شدید به صورت تصادفی یا پرت شدن باشد، اگر باعث بروز بیماری شود. بیهوشی در فرد شود، بسته به مدت زمان بیهوشی، آثار منفی خواهد داشت. در صورتی که ضربه‌ای به سر بیهوشی وارد شود، مشکل جدی فرد به وجود آید. اما اگر ضربه ای به سر بیهوشی و یا عارضه پس از درمان یا عمل جراحی هم مشکلاتی را شامل شود، گیجی و منگی و… در بیمار به وجود آمد.
سلامت روان در انواع بیماری ها
وی درباره اینکه چگونه به بیماریهای واگیر و غیر واگیر چقدر می‌توان در بروز مشکلات روانپزشکی پزشکی باشد، بیان کرد: همه بیماریهای واگیر و غیرواگیر یک جزء روان هم دارند. زیرا وقتی کسی بیمار می‌شود، احساس می‌کند و استرس و فکر می‌کند و بیماری را هم تجربه می‌کند. این مشکل در برخی بیماریها کمتر و در بیماریهای دیگر بیشتر است. اما این موضوع معمولاً نادیده گرفته شده و مورد غفلت واقع می‌شود و بروز می‌یابد که مشکلات آن زیاد می‌شود و فرد دچار آسیب می‌شود. برخی بیماریهای بیماریهای گوارشی و تشخیصی و برخی سردردها بر سلامت روانی تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال بسیاری از بیماریهای معالجه‌ای بر روان اثری دارند که متخصصین این بیماریها را برای درمان بیمارانی که می‌توانند آرام کنند، دارند.
سلامت روان به اندازه سلامت جسم مهم است
این متخصص روانپزشکی با تاکید بر اینکه در مورد سلامت روان در ایران و جهان مورد غفلت قرار می گیرد، گفت: آن چیزی است که برای سلامت جسم خود سلامتی قائل می شویم، برای روان مهم قائل نیستیم. به همه قسمت‌های زندگی از خانه‌های مسکونی، خوراک، پوشاک و… بیش از سلامت روان می‌دهیم. پیش از این بودجه سلامت روان از کل بودجه صندوق ۴ تا ۵ درصد، اکنون با توجه به میزان نقدینگی روانم نیستم، اما می‌دانیم که این بودجه هم سهم ناچیزی دارد.
غفلت از سلامت روان در بحران‌ها
وی افزود: در پاندمی هم حتی این موضوع را مشاهده می‌کنیم که سلامت جسمی و تامین و… نسبت به سلامت روانی بیشتر گرفته شده است. هر چه آن بیماری بسیار حائز مهم بود، اما در کنار آن نباید از سلامت روان غفلت می‌شد. مشکلات سلامت روان ناشی از حوادث یک کوه یخ است که بعداً پیدا خواهد شد. دقیقاً مانند موضوعی که در جنگ تحمیلی مشاهده می کنید؛ فرد مجروح شده یا در بیمارستان صحرایی یا بیمارستان شهری بهبود می‌افتد، ولی بعد از آن حتی بعد از سی و سال گذر از جنگ تحمیلی مشکلات ناشی از آن باقی مانده است. در نظر هم همین گونه خواهد بود علوم پزشکی نیست، اما سلامت روان مغفول واقع شد و این موضوعی است که به جنگ و منطقه ای باشد. مغفول شدن از سلامت روان در بحران‌هایی از خانواده‌های سیل، زلزله، مناطق، و… را می‌بینند که بعداً مشکل ایجاد خواهد کرد.
معاون بیمارستان روانپزشکی روزبه با اشاره به اینکه هنگام بروز وقایع مختلف اجتماعی مردم و جوانان به درستی توجیه و اقناع نمی‌شوند، بیان کرد: از مراکز بهداشتی روانپزشکی تا مراکز مشاوره و سایر مراکز، اقناعی که شایسته مردم است به درستی استفاده نمی‌شود و در صورت عدم عدم پذیرش. اقناع، روز به روز مشکلات اضطراب و افسردگی به مشکلات شدیدتری مانند خودکشی و… می‌شود. بنابراین لازم است که مردم و مسئولین توجه ویژه به موضوع سلامت روان داشته باشند.
آثار بر اختلالات سلامت روان
درباره تأثیرات مربوط به روان بر روی بروز اختلالات سلامت، بیان کرد: مطالعات بسیاری از این رابطه انجام شده است و ما همین جا در بیمارستان روزبه آثار درباره مطالعات بر سلامت روانی که نگرانی، استرس، استرس، وسواس و… چقدر افزایش یافت. میزان اضطراب و شدت و حتی میزان مصرف در زمان پاندمی و چند برابر شده است و افرادی که به شدت این احوالات را تجربه می‌کنند ممکن است برای درمان مراجعه کنند و یا موضوع را بسیار جدی نگرفته باشند. مثلاً افرادی که وسواس تمیزی و کثیفی یا نجسی و پاکی دارند در این دوره وسواس دیگر هم نسبت به مواردی که پیدا می‌کنند و می‌پرسند ما این افراد هستند که در این مدت دچار استرس و اضطراب می‌شوند. زودتر درمان نکنند روزبه روز وضعیت بدتری خواهند کرد.
قیمت پایین خدمات سلامت روان در ایران در مقایسه با سایر کشورها
محمدی با اشاره به خدمات مربوط به قیمت داروها و روانپزشکی در ایران نسبت به سایر کشورها فوق‌العاده ارزان است، اظهار داشت: سلامت روان و داروهای روانپزشکی و حتی درمان‌های غیردارویی در ایران که نسبت به درآمد مردم گران است، اما در مقایسه با کشور خارجی. قیمت فوق‌العاده ارزان است. یک ویزیت یک ساعت روانپزشک که روان درمانی انجام می دهد حدود 300 دلار یا 250 پوند هزینه دارد، اما در ایران قیمت این خدمات پایین تر است و با توجه به این که به طور کلی درآمد هم در این کمتر است. اما این مهم است که بدانیم خود سلامت روان چند بعد دارد. اولین بعد از بخش اجتماعی در عامه مردم است. بعد از دوم هم بیماران مبتلا به بیماری هستند که باید خدمات درمانی سلامت روان را دریافت کنند که حدود 20 درصد جامعه را تشکیل می‌دهند، اما 75 یا 80 درصد مردم را تشکیل می‌دهند که یا مشکلات روانشناختی ندارند و یا مشکلات بسیار پیش از مبتلایان هم باید به سلامت روان خود باشند. توجه کنند که این موضوع مورد غفلت است.
ارتباط تنگاتنگ با اختلالات روانپزشکی
وی با اشاره به فقرات با مشکلات روانپزشکی ارتباط تنگاتنگی دارد، بیان می‌کند: با افزایش فقر، شکی نیست که روانپزشکی هم افزایش می‌یابد و مجدداً با بروز مشکل روانپزشکی، عملکرد و کارایی افراد تحت تأثیر قرار گرفته و ضعیف مضاعف می‌شود. این بیماریهای جسمی به طور موقت افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، اما بیماریهای روانی می‌توانند به صورت موقت و همیشگی به شکل دائمی عمل کنند، افراد تحت تأثیر قرار می‌گیرند و در نهایت با گرفتن عملکرد افراد ضعیف در دور از انتظار نیستند. .
