محمود فرشچیان ـ هنرمند نگارگر کشورمان ـ طی سه دهه دو تابلو درباره امام رضا (ع) خلق کرده است که هر دو با نام «ضامن آهو» شناخته می‌شوند. با این به هر شباهت در نام، هر کدام از این آثار دارای ویژگی‌های خاص به فرد خود هستند.
به گزارش ایسنا، دهه ۵۰ است، یا دقیق‌تر بگویم سال ۵۸. محمود فرشچیان با مشکل بیماری در خارج از کشور اعزام می‌شود. تشخیص قطعی پزشکان انجام عمل قلب باز است، اما نقاش در آن زمان به امام هشتمش ـ امام رضا (ع) ـ متوسل می‌شود و پس از اینکه شفای کامل می‌گیرد، اولین «ضامن آهو» شکل می‌گیرد.
این خاطره بارها توسط شاگردان محمود فرشچیان روایت شده است. زنده یاد حبیب الله صادقی در یکی از این روایت‌ها می‌گوید: «آهوی وجود استاد فرشچیان برای خلق تابلوی «ضامن آهو» به ضریح آقا امام‌رضا مراجعه کرد و مورد عنایت و لطف ایشان قرار گرفت. در واقع قلب مهربان این استاد فرهیخته و فرزانه باید از عنایت آقا امام‌رضا (ع) و آقا حسین (ع) امام باشد که چنین آثاری خلق کند. (خبرآنلاین/ مهر ۱۴۰۰)
سیدعلیرضا ذاکری، طراح و نقاش پیشکسوت هم در گفت و گوی دیگری در سال ۹۹ این خاطره را به نقل از استادش البته با تفسیر و ذکر جزییات برای یکی از رسانه‌ها روایت می‌کند.
«ضامن آهو» دو نسخه است که نسخه دوم حدود سه دهه بعد از نسخه اول یعنی در سال ۸۹ خلق می‌شود. اما نکته قابل توجه در نسخه اول که ۶ ماه کشیدن آن به طول می‌انجامد، این است که هنرمند در نهایت تصمیم‌گیری چهره امام رضا (ع) را تمام رخ به تصویر بکشد و چهره حضرت را در نور می‌کشد.
تکنیک مورد استفاده در این اثر اکریلیک است. در این تابلونقاشی همه خطوط و نقوش تابلو و عناصر آن متوجه حضرت ثامن الحج (ع) است که در سمت راست بالای تابلو در هاله‌ای از نور قرار دارد و با وجود اینکه نقاشان بزرگ است، نور را در صورت قدسیان ترسیم می‌کنند، در این اثر بیشتر می‌شوند. بر صورت، نور در تمام بدن امام رضا (ع) ساری و جاری است.
تمام منحنی‌های این تابلو به سمت امام هشتم (ع) ختم می‌شوند و پرسوناژ امام (ع) از نظر رنگ و فرم قرار گرفتن که در فراز بوده و باقی عناصر در فرود است و در چهره بچه آهوانی که به خدمت حضرت رسیده‌اند، حالتی از خوشحالی و اطمینان توأم با احترام می‌شود و این احترام به صورت زانو زدن در برابر امام (ع) تجلی می‌یابد.
ضامن آهو ۱/ سال ۵۸
اما محمود فرشچیان در «ضامن آهو ۲» که به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرده است، بار دیگر چهره امام رضا (ع) را در هاله‌ای از نور نشان می‌دهد با این تفاوت که این بار تنها به نمایش نیم رخ ایشان بسنده می‌کند.
دومین تابلوی گری «ضامن آهو» اثر نخست، افقی ترسیم شده و نمونه آن 800 سانتی متر بر روی مقوای بدون اسید با تکنیک اکریلیک خلق شده است.
فرشچیان، درباره خلق تابلوی «ضامن آهو» که به آستان قدس رضوی هدیه داده شده، گفته شده است «ماجرای این تابلو از این قرار است که شکارچی آهویی را دنبال می‌کند و آن آهو خودش را به پای حضرت رضا (ع) می‌اندازد. امام از شکارچی می‌خواهد آهو را رها کند و او جواب می‌دهد که این حیوان روزی اوست. حضرت از او می‌خواهد، آهو را رها کند تا او برای شیر دادن به بچه‌اش برود و بیاید. شکارچی هم می‌گوید اگر نیاید چه؟ امام هم اشاره می کند که شترش را به او خواهد داد. در ادامه، آهو می‌رود و برمی‌گردد، شکارچی هم متنبه می‌شود و کمانش را می‌شکند و توبه می‌کند.»
ضامن آهو ۲ / سال ۸۹
